برنامه‌ریزی جهت ماندگاری کم واگن در بنادر با همکاری شرکت راه‌آهن

خسرو سرایی مدیرکل امور لجستیکی سازمان بنادر و دریانوردی در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درخصوص آخرین اقدامات این سازمان در توسعه شبکه ریلی در بنادر کشور با همکاری گمرک و شرکت راه‌آهن اظهار کرد: سال گذشته و با شروع بکار اداره کل لجستیکی و حمل و نقل چند وجهی در سازمان بنادر، همکاری‌هایی بین راه آهن و سازمان بنادر و دریانوردی با تدوین اهداف مشخص و برنامه‌ریزی از سوی هر دو طرف به شکل جدی‌تری ادامه پیدا کرد. البته در راه‌آهن هم بطور مشخص اداره کل امور لجستیک متولی پیگیری‌های لجستیکی شد و به این نحو این کار ساده‌تر شد.

وی ادامه داد: در این زمینه در بنادر کشور از جمله شهید رجایی و امام(ره) هم خطوط ریلی با نگرش لجستیکی به لحاظ ایجاد دسترسی به انبارها تعمیر و توسعه پیدا کرد. به عنوان مثال در بندر شهید رجایی با امتداد خط ریلی فرصتی برای صادرات فرآورده‌های نفتی ایجاد شد. برای اولین بار از پالایشگاه اصفهان صادرات ریلی داشتیم و همچنین صادرات محصولات ذوب‌آهن، پتروشیمی شیراز، گنداله توسعه پیدا کرد.

وی افزود: پیگیری بازسازی، نوسازی و تعمیر کلیه خطوط ریلی و سوزن‌های درون بندری، پیگیری احداث ساختمان گمرک ریلی در بندر شهید رجایی که در صورت همکاری گمرک و استقرار به موقع نیرو در درب خروج ریلی، تحول خوبی در تسریع حمل بار ریلی به بیرون از بندر صورت می گیرد.

سرایی تصریح کرد: همچنین طی چند ماه گذشته با تولیت اداره کل امور لجستیکی سازمان بنادر و دریانوردی همکاری‌های خوبی برای تبادل اطلاعات الکترونیکی راه‌آهن و سازمان بنادر صورت گرفته که با به نتیجه رسیدن این همکاری ها امیدواریم زمان ماندگاری واگن در بندر به حداقل رسانده شود. به این طریق به تعداد سیر واگن و تعداد سفر واگن در سال اضافه شده که می‌تواند تاثیری مستیقم در کاهش هزینه برای صاحب کالا و افزایش درآمد برای حمل کننده در پی داشته باشد.

همسو بودن سیاست ها  در افزایش سهم ریل از ترافیک بنادر کشور

مدیرکل امور لجستیکی سازمان بنادر و دریانوردی در زمینه بحث ترغیب صاحبان کالا جهت بهره گیری برای انتقال بار از طریق راه آهن در بنادر کشور بجای کامیون و تریلی تصریح کرد: اندازه کشتی‌های کانتینری در حال افزایش است که به نوبه خود صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در حمل کانتینر بین بنادر بوجود آورده و به نظر نمی‌رسد این روند متوقف شود.

وی افزود: مزایای اقتصاد اندازه می‌تواند به حمل زمینی نیز گسترش یابد و جدا از بازده بارگیری کانتینر و حمل آنها با وسایل حمل زمینی به عنوان اولویت اول حمل ریلی نیز بهبود یابد. اگر قادر به حمل انبوه کانتینر توسط ریل به داخل سرزمین و یا از داخل سرزمین به سمت بندر نباشیم در واقع مزیت اقتصادی بنادر پیشرفته نادیده گرفته شده  و در حقیقت فعالیت‌های بندر می‌تواند خنثی شود که در نتیجه بر اقتصاد ملی تأثیر منفی می گذارد.

وی ادامه داد: سیاست‌های دولتی و استراتژی‌های تجاری باید با یکدیگر منطبق بوده و به نیازها و روند حمل و نقل و لجستیک پاسخ دهند. خوشبختانه در افزایش سهم ریل از ترافیک بنادر کشور سیاست‌های دولت و استراتژی‌های تجاری در یک راستا هستند اما کاستی‌هایی در اجرا وجود دارد که باید از الگوهای لجستیکی در سطح بنادر پیشرفته تبعیت کند.

سرایی تأکید کرد: در این خصوص اما نکته حائز اهمیت این است که اصلا قرار نیست در ترافیک پسکرانه‌ای بنادر کشور، حمل ریلی جای حمل جاده‌ای را بگیرد چون نه توانایی چنین کاری حتی در کشورهای پیشرفته وجود دارد و نه اینکه چنین قصدی است که در مسیرهای فعالیت کامیون ریل جای آن را بگیرد. در این خصوص کاری که با هماهنگی با ارگان‌های مختلف مثل راه آهن، گمرک و شرکت‌های غیردولتی حمل ونقلی، لجستیکی بندری و ریلی در حال انجام است انتقال بخشی از بارهای ریل پسند روی ریل و حمل آنها با قطار است.

وی افزود: اهمیت این موضوع از دیدگاه اقتصادی در کنار دولت و نهادهای تجاری در هزینه‌های امنیت سفر و زیرساخت جاده‌ای، هزینه سوخت، بهبود بهره وری زنجیره تامین، اطمینان به موقع از حمل کالا، افزایش ارتباط با لینک‌های تجارت بین‌المللی مرتبط با فعالیت بندر و پسکرانه بندر و …. برای ذینفعان دیگر مانند صاحبان کالا و شرکت های لجستیکی و حمل و نقلی در بندر و حمل ریلی هم مهم است. چرا که به لحاظ صرفه جویی‌های ناشی از اقتصاد مقیاس و جابجایی‌های بارهای حجیم، افزایش ظرفیت ترمینال داخلی، استفاده از پایانه‌های داخلی به عنوان یک استراتژی رقابتی برای ارتقای کیفیت خدمات حمل ریلی و …  مورد توجه قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: با این حال اینکه چطور می‌توانیم صاحبان کالا را ترغیب به حمل ریلی کنیم با همکاری‌هایی که بین دستگاه‌های مختلف و بین شرکت‌های حملی و لجستیکی صورت می گیرد در نهایت باید صاحبان کالا و عواملی که بر تصمیم صاحب کالا برای انتخاب مد حمل زمینی تاثیر دارند این مفهوم را دریابند که تغییراتی رخ داده و یا در حال رخ دادن هست. در برخی از کشورها برای ایجاد مزیت برای حمل ریلی حتی تشریفات گمرکی کالاهایی که با ریل حمل می‌شوند نیز جداگانه و با تسهیلات بیشتری صورت می گیرد.

وی تصریح کرد: مسلما  هیچ روشی بهتر از این نیست که در عمل ثابت شود حمل ریلی از بندر و یا به بندر هم در زمان و هم در هزینه برای صاحبان کالا صرفه جویی به همراه دارد. در برخی دیگر از کشورها بابت فعالیت ریلی صاحبان کالا بسته به میزان باری که با ریل حمل کرده، درصدی از مالیات‌های کسب و کار را معافیت دریافت می کند و البته راه‌های دیگری که می توان پیشنهاد داد تا سهم ریل افزایش یابد.

سرایی ادامه داد: در این میان نکته بسیار مهم دسترسی صاحبان عمده کالا به ریل از درب کارخانه تا بندر است و از طرف دیگر صاحبان کالاهای عمده هم می‌توانند با عقد قرارداد بلند مدت با شرکت‌های لجستیکی و یا فورواردری از مزایای حمل ریلی برخوردار شوند. با این همه اما نباید فراموش کرد که مهم‌ترین عاملی که رقابت بین جاده و ریل را ناکارآمد می سازد قیمت غیرواقعی سوخت است که حمل زمینی را به نفع حمل جاده‌ای غیر متعادل می کند. مسلما در کشور ما در صورتی که قیمت سوخت واقعی و یارانه‌های مستقیم و غیرمستقیم به حمل جاده‌ای هدفمند شود آن موقع برای مسافت‌های بالای ۴۰۰ کیلومتر به شرط تسهیل در دسترسی‌های فرعی و بالای ۱۰۰۰ کیلومتر حمل ریلی به حمل جاده ای ترجیح داده می‌شود.

مراحل نهایی تبادلات اطلاعات در سازمان بنادر در قسمت های مختلف زنجیره تامین کالای کشور 

مدیرکل امور لجستیکی سازمان بنادر و دریانوردی درخصوص اقدامات صورت گرفته درخصوص کاهش تشریفات اداری و سرعت گرفتن در راستای بالا بردن راندمان کار در بنادر کشور اظهار کرد: از آن‌جا که قسمت‌های مختلفی در زنجیره تامین کالای کشور نقش دارند و اتصالات و ارتباطات مختلف و متفاوتی میان آن‌ها برقرار است، ایجاد هماهنگی میان آنها، مهم‌ترین رسالت تشکیل ساختارهای مرتبط با امور لجستیکی در نهادها و سازمان‌های مختلف است.

وی افزود: این هماهنگی تا قبل از تشکیل ساختارهای مرتبط با امورلجستیکی، به شکل پراکنده و اغلب در موارد ضروری و گاها به شکل موقت و گذرا صورت می‌گرفت و عموما پس از رفع مشکل به وجود آمده، پیشبرد و ارتقای این ارتباطات نیز به دست فراموشی سپرده می‌شد. آنچه که بدنه حاکمیت (از جمله ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، شورای‌عالی ترابری کشور، معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی و سایر ساختارهای بالادستی مديريت زنجیره تامین کشور) به درستی بر آن تاکید دارند، تداوم ارتباطات میان حلقه‌های مختلف زنجیره تامین و بهبود مستمر فرآیندهای مرتبط است.

وی ادامه داد: در این راستا سازمان بنادر ودریانوردی ارتباطات بسیار موثر و مفیدی با سایر بازیگران زنجیره تامین کالای کشور نظیر سازمان گمرک، شرکت راه‌آهن، سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای، شرکت بازرگانی دولتی ایران و … برقرار کرده و در حال نهایی‌سازی پروتکل‌های تبادل اطلاعات و داده با برخی از این نهادها است. این موارد می‌تواند فرآیندهای کاری را خصوصا در نقاط اتصال حلقه‌های مختلف زنجیره تامین، تسریع و تسهیل کند.

این مقام مسئول بیان کرد: این اقدامات در نهایت منجر به بهبود جایگاه کشور در شاخص‌هایی نظیر شاخص عملکرد لجستیکی و یا شاخص بهبود فضای کسب‌و‌کار خواهد شد و کارایی کلی زنجیره تامین را بهبود می‌بخشد. در نتیجه اثرات ملموسی بر کاهش هزینه‌های لجستیکی بر جای خواهد گذاشت . از جمله این اقدامات می‌توان به ایجاد کارگروه اصلی و فرعی تبادل اطلاعات با راه‌آهن، تفاهمنامه منعقده  با GTC  و مدیریت توزیع کالاهای اساسی در بنادر جنوبی کشور اشاره کرد.

وی تصریح کرد: علاوه بر این رسالت برون سازمانی، اداره کل امور لجستیکی و حمل‌و‌نقل چندوجهی، رسالتی درون سازمانی نیز بر عهده دارد و آن هم بازبینی فرآیندهای عملیاتی و اسنادی لجستیک بندری و ایجاد هماهنگی مابين آحاد سازمانی در راستای بهبود مستمر و کاهش زمان و هزینه‌های مرتبط است. در اين راستا نيز به همت اداره مهندسی فرايندها و سيستم‌ها، فرايندهای مختلف اسنادی و عملياتی بنادر كشور در حال احصا بوده و جهت معماری لجستيكی در اختيار اين اداره كل قرار خواهد گرفت كه قطعا در کاهش زمان و هزینه‌های مرتبط با لجستيك بندری تاثيری معنادار برجای خواهد گذاشت.

وی ادامه داد: همچنين يكی از اقدامات اساسی كه فرايند آن در سازمان آغاز شده است، تدوين شاخص‌های عملكرد لجستيكي بنادر بوده كه پس از نهايی‌سازی، اين شاخص‌ها به صورت مداوم مورد سنجش و ارزيابي قرار خواهند گرفت و پايش مداوم آن‌ها، می‌تواند در شناسايی نقاط ضعف و قوت و بهبود مستمر عملكرد لجستيك بندری، موثر واقع شود.

ساری در پایان گفت: البته با تشکیل این اداره کل در سازمان بنادر و دریانوردی، امور مربوط با حمل ریلی و ساماندهی ترافیک درون بندری نیز به آن واگذار شده که در این راستا نیز اقدامات بسیار ارزنده و موثری در راستای افزايش كارايي صورت گرفته که می‌توان به تدوین آیین نامه تردد وسائل نقلیه موتوری در بنادرکشور، احصای مشکلات ترافیک در بنادر کشور اشاره داشت.

منبع: پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی